Afscheid van een jaar

Terwijl de gelukswensen eenieder in aanzwellende frequentie rond de oren vliegen, zie ik tegelijkertijd overal de eindejaarsstress aan een minstens zo hoog tempo naar ongekende hoogte stijgen. Zoals ieder jaar weer, valt er opnieuw geen ontkomen aan het feestgedruis, de goede voornemens en het opmaken van de balans van het voorbije jaar.

Want zelfs als je normaal gesproken zonder enig belemmerend gepieker door het leven walst, bij het einde van een jaar dien je feilloos te weten wat je allemaal hebt verzaakt in datzelfde jaar (namelijk die goede voornemens) en wat je helemaal anders zal doen in het jaar dat komen gaat (diezelfde goede voornemens dus). Je zou het voor minder op een feesten en zuipen zetten.

Nu vind ik iedere aanleiding om te fêteren een goede aanleiding, maar kan de collectieve dwang om het kost wat kost op een vieren te zetten een ware kwelling zijn voor mensen die daar helemaal geen reden toe voelen. En dat terwijl iedereen ‘gelukkig nieuwjaar’ in je gezicht toetert. Voor sommigen is deze tijd van het jaar een ware hel, omdat ze bijvoorbeeld een algeheel rotjaar achter de rug hebben, hun lief net is gaan lopen of die verrekte balans feilloos zaken heeft blootgelegd die geen enkele aanleiding tot enige festiviteit vormen. Of omdat ze simpelweg niet uitblinken in collectieve gebeurtenissen.

Geen ontkomen aan

Zelf ontsprong ik de opgedrongen vreugdedans reeds enkele malen, al waren de redenen daarvoor eerder praktisch. Een eerste keer verschanste ik mij met een ijskast vol lekkers tussen de zachte kussens van de sofa omdat ik een verzwikte knie had en mij niet zag rondhossen tussen de uitzinnige feestvierders.

De tweede maal was ik net twee dagen gestopt met roken (ik weet het, extreem slechte timing is my middlename) en wilde ik mezelf de ellende besparen om de avond door te brengen tussen er vrolijk op los paffend volk. Niet in het minst om dat volk tegen mij te beschermen want ondervinding had eerder al uitgewezen dat stoppen met roken van mij een agressief monster maakt.

Een derde en laatste poging mislukte jammerlijk toen ik de bewuste dag om acht uur ‘s avonds ‘betrapt’ werd in de supermarkt door een vriend en zijn toenmalig lief. Een blik in mijn winkelwagentje verraadde mijn voornemen genadeloos (allemaal overheerlijke lekkernijen voor 1 persoon) en onverbiddelijk belandde ik een uurtje later in joelend gezelschap aan een met kreeft overladen tafel. Behalve dat ik net terug was van vakantie en het einde van het jaar zogezegd ‘even uit het oog was verloren’ had ik namelijk geen enkele andere smoes paraat. Met oudjaar alleen thuisblijven is blijkbaar echt geen optie, ook al taalt er de rest van de 364 dagen van het jaar geen kat naar wat jij ’s avonds uitspookt. Het werd die avond trouwens nog best gezellig en sindsdien probeer ik mij dan ook niet meer te onthouden van obligatoir gefeest en doe ik in plaats daarvan heldhaftig mee.

Roerige tijden

Over mijn persoonlijke balans van het afgelopen jaar, hoef ik trouwens niet lang na te denken. Ik zette het jaar, net na de aardbeving in Haïti, krachtig in met een burn out die mij al enkele jaren op de hielen zat en eindelijk wist in te halen. Daar was ik dan meteen ook het grootste deel van het jaar zoet mee. Maar ook het einde van hetzelfde jaar ging niet geruisloos voorbij want toen ik die bewuste burn out min of meer onder de knie had, werd ik, in tijden van nijpende crisis, prompt ontslagen. Ergens daartussen kwam de liefde mij tijdens een langdurige vulkaanuitbarsting om een allerlaatste kans vragen om meteen daarna weer spoorslags te verdwijnen, dat moet ergens rond die traumatische WK-finale geweest zijn. Ondertussen vlogen de pedofiliezaken ons rond de oren en publiceerde de ene na de andere callgirl haar vermeende affaire met een celebrity. Een mens zou van minder een burn out krijgen.

Afscheid van een vriend

Maar al die roerige gebeurtenissen op grote en kleine schaal, werden voor mij pas werkelijk in een grondig perspectief geplaatst door een voorval van geheel andere orde en daarmee meteen de gebeurtenis die mij persoonlijk het meest zal bijblijven van het voorbije jaar. Het onverwacht sterven van een vriend, de kersverse man van een van mijn dierbaarste vriendinnen.

In de fleur van zijn leven en terwijl de lente nog maar net begonnen was, kwam er abrupt een einde aan wat een sprookje had geleken en bleven zijn vrouw en kinderen kapot van verdriet achter. Ook zij gaan met een bang maar dapper hart de feestdagen tegemoet en worden genoodzaakt terug te blikken op het jaar dat achter hen ligt.

Niettemin gaf diezelfde vriend bij het hartverscheurend afscheid meteen ook de waardevolste kado’s van het jaar weg: de wetenschap dat alles relatief is, goede voornemens niet bestaan en teveel terugkijken al helemaal geen zin heeft. En het allermooiste kado dat hij achterliet was de bevestiging dat liefde wel degelijk bestaat en, sterker nog, over de grenzen van leven en dood heen reikt. Al de rest is slechts bijzaak.

Daarom voor mij dit jaar geen welgemeende voornemens en overambitieuze plannen waar verder niks van in huis gaat komen. Ik vier degenen die ik liefheb, vergeet wat achter me ligt en omarm nu al het nieuwe jaar met al zijn vreugde en ellende. Come what may…

Tot slot wens ik jullie allen uiteraard een voortreffelijk jaar toe.

En aan de feestvierders: geef er een flinke lap op!

Aan de thuisblijvers: wanhoop niet, het is bijna januari!

Aan P.: Het ga je goed.

(Eerder verschenen op Bonoboz Webmagazine (december 2010))