Burn-out: zoveel meer dan een persoonlijk falen

Het heeft een hele tijd geduurd voor ik aan het schrijven van ‘De averechtsheid van de dingen’ begon. Toch was al vrij lang duidelijk dat het ging gebeuren. Dat het moest gebeuren. Niet omdat ik zo nodig met mijn billen bloot wilde. Want ook dat was me vanaf het begin duidelijk, dat ik dit boek niet zou kunnen schrijven zonder mezelf bloot te geven. Zelfhulpboeken bestaan er immers al genoeg en ja, er bestaan er daar een paar goeie van. Dat ging ik dus niet nog eens dunnetjes overdoen.

Daarom schreef ik het boek dat ik zelf graag had gelezen jaren geleden. En dat was een boek over de binnenkant van die burn-out. Een boek dat in dit geval toevallig mijn verhaal is, maar dat net zo goed het verhaal van iemand anders had kunnen zijn. Een verhaal dat niet op zichzelf staat omdat het te maken heeft met alle aspecten in iemands leven, met de wereld waarin wij leven en met de manier waarop wij die wereld organiseren.

Want inderdaad, burn-out is nooit een geïsoleerd verhaal, maar de persoon die ermee te maken krijgt is dat vaak wel. Geïsoleerd. Omdat hij of zij op dat moment geen aansluiting vindt of zoekt. Ook omdat mensen in de nabije omgeving vaak geschrokken de andere kant op kijken. Want wat moet je eigenlijk met zo iemand? En komt het niet gewoon omdat deze of gene het nu eenmaal verkeerd heeft aangepakt? Niet sterk genoeg was? De gevolgen draagt van verkeerde keuzes?

Ik ben vergeten hoeveel mensen ik de laatste jaren heb ontmoet die mij zeiden: “Mij gaat dat niet overkomen.” Alsof het een bewuste keuze is die je maakt. Dat doe je niet. Een echt antwoord heb ik nooit op deze stelling gegeven. Al wist ik al die tijd diep vanbinnen: iedereen kan dit overkomen en het is zoveel meer dan een persoonlijk falen. Net zo goed als het zoveel meer aanleidingen kent dan deze die één individu in de hand heeft. Daarom is het een maatschappelijk probleem dat iedereen aangaat en dat niet opgelost kan worden door die ene persoon alleen. Op een bepaalde manier hebben we er allemaal mee te maken. Want wie kent er niemand die al eens onderuit is gegaan? Vaak net de persoon waarvan je het nooit had verwacht. En wat betekent dat eigenlijk?

Omdat ik ongeveer de meest a-politieke persoon ben die je ooit gaat tegenkomen, besloot ik het schrijven van mijn boek op mijn manier aan te pakken. Geen vurig manifest tegen de wereld van vandaag dus (oké, soms toch wel een beetje), geen zelfhulpboek met tips & tricks die een snelle genezing garanderen. Gewoon een eerlijk verhaal dat gaat over de periode in mijn leven waarbij ik uiteindelijk de pedalen kwijtraakte.

Althans, dat was de bedoeling. Tot tijdens het schrijven bleek dat het over zoveel meer ging. Dat ik terug naar het begin van mijn bestaan diende terug te keren. Zit de kiem voor een burn-out in je genen en karakter besloten? Zijn het de omstandigheden die je de das om doen? Wellicht werken veel verschillende facetten elkaar dusdanig in de hand dat dit resulteert in een desastreuze cocktail. Daarna zit er niks anders op dan het ontrafelen van het kluwen, jouw leven op dat moment. Nooit zal je nog dezelfde zijn als daarvoor. Dat klinkt heftig en dat is het ook. Het goede nieuws is dat je daarna hoogstwaarschijnlijk nooit meer dezelfde wil zijn.

Maar het verhaal bleek lang niet afgelopen nadat ik die pedalen begon te hervinden. De worsteling met de rest van de wereld was namelijk zo mogelijk nog groter, ingewikkelder en uitdagender als die met mezelf geweest was. Het onbegrip groot. Voor velen staat burn-out wel degelijk gelijk aan ‘falen’ en daar houden we blijkbaar niet zo van. Om niemand te verontrusten dien je dus snel en zonder te veel misbaar terug mee te draaien in de wereld. Het grootste bewijs dat burn-out niet als maatschappelijk probleem, maar als een individuele mislukking wordt gezien. En is dat wel zo? Moeten mensen maar zien dat ze weer snel aan de slag kunnen zodat niemand er nog last van heeft? Of moeten dingen misschien een beetje anders in het belang van iedereen? Waarom gaan er steeds meer mensen onderuit?

‘De averechtsheid van de dingen’ is een heel persoonlijk verhaal geworden dat niet alleen vertelt dat een burn-out iedereen kan overkomen, maar dat ook duidelijk maakt hoe de wereld doorgaans omgaat met mensen die -tijdelijk- niet meer mee kunnen draaien. Gelukkig bewijst het ook dat er wel degelijk leven na een burn-out bestaat. Al wil ik niet zo ver gaan iemand er eentje aan te raden, er zijn natuurlijk grenzen.

Over het boek
De averechtsheid van de dingen (Uitgeverij Vrijdag) is een boek over een leven dat drastisch verandert na een samenloop van omstandigheden. Daarnaast is het een persoonlijk verhaal over burn-out, de krochten van de mediawereld, overspannen relaties en over de stempel die je geschiedenis op je leven kan drukken. Bovenal is het een boek over grenzen, hoop en liefde.